Ở vùng rừng già kì bí giáp quan ải Việt Lào phía cực tây Quảng Bình có nhiều truyền thuyết kỳ lạ. Vùng này thuộc huyện Minh Hóa , tây giáp Lào , nam giáp vùng Phong Nha Kẻ Bàng. Cư dân ở đây cốt tử gồm các nhóm người thuộc tộc người Chứt như Sách , Mày , Rục , Mã Liềng , Arem ...cay co mau và người Nguồn , vốn là người Kinh sinh trường sinh đời ở đây. Hàng năm vào ngày 15 tháng 3 âm lịch , ở đây có hội rằm tháng 3 của người Nguồn , còn gọi là hội chợ tình Minh Hóa. Đây là lễ hội lớn trong năm với nhiều trò chơi dân gian , với những điệu “ho lên” ( hò ) thuốc cá , “ho lên” kéo nôốc , “ho lên” kéo lưới , hát đúm , hát sắc bùa , hát nhà trò , múa tiên , múa lăm vông , lăm tơi... Lễ hội diễn ra cả ngày lẫn đêm , là dịp để các chàng trai cô gái tìm bạn tình tự , thế nên mới gọi là chợ tình Minh Hóa. Đặc sản ở Minh Hóa có món bồi ( pồi ) , là món ăn được từ biệt hạt ngô và sắn rồi đem hong lên ăn với ốc đực ( ốc khe ); tằm; rau tớn; cải nương; ớt bay ( ớt hiểm ); chè xanh; mật ong rừng; cá lăng; cá mát; cá chình khe và các loại lâm sản đặc trưng khác .v.v.
Có dồi dào truyền thuyết về miền gái đẹp Minh Hóa , nhưng có một truyền thuyết lạ rất ít người biết đến đó là truyền thuyết về cây cỏ máu , vốn là một loài cây kì bí trong rừng già được xem là phương thuốc tạo thành miền gái đẹp này.
gọi là cay co mau nhưng thực ra đó là loài cây dây leo rất lớn chỉ có trong vùng rừng già Minh Hóa. Ngoài vùng này ra không đâu có loại cây này. Cây cỏ máu thường leo lắt lẻo trên những cổ thụ trong rừng sâu như cây chạc chìu. Sửu cây cỏ máu thông thường đường kính bằng bắp tay người lớn , đôi khi bằng cả bắp đùi. Cỏ máu có hai loại gỗ trắng và gỗ đỏ. Khi hạt đen , loại gỗ trắng không tốt bằng loại gỗ đỏ. Vốn xưa kia , người Chứt , người Nguồn Minh Hóa sống trong rừng già , đói thì ăn bồi với ốc đực , khát thì uống nước suối nước khe , đau ốm thì hái lá rừng , đào rễ cây rừng xung quanh làm thuốc.
Ấy vậy nhưng hầu hết đều mạnh giỏi và sống thọ hơn so với người miền xuôi. Quá khứ , người Chứt , người Nguồn xem cây cỏ máu là cây thuốc bí truyền , họ chỉ hái về đủ dùng và không bao giờ tiết lậu cho người ngoài. Nhưng thời nay , do nhiều lý do , cốt tử là lý do kinh tế nên họ đã bắt đầu hái về bán ở các phiên chợ ở thị trấn Quy Đạt. Sau khi hái cỏ máu về , họ thường cắt khúc dài cỡ 40 đến 50 phân rồi đem bỏ vào hầm đất hầm ( đốt ) như đốt than cho đến khi vỏ cây cháy sém , nhựa cây đủ độ chín thì lấy ra treo lên giàn bếp để dùng dần. Đây là bí quyết xử lý để tạo nên phương thuốc cỏ máu. Bởi vì cỏ máu tươi hái về dùng ngay sẽ không có tác dụng , trái lại , nếu hầm ( đốt cháy ) quá lửa cũng sẽ làm mất hết dược liệu của nó.
gọi là cay co mau nhưng thực ra đó là loài cây dây leo rất lớn chỉ có trong vùng rừng già Minh Hóa. Ngoài vùng này ra không đâu có loại cây này. Cây cỏ máu thường leo lắt lẻo trên những cổ thụ trong rừng sâu như cây chạc chìu. Sửu cây cỏ máu thông thường đường kính bằng bắp tay người lớn , đôi khi bằng cả bắp đùi. Cỏ máu có hai loại gỗ trắng và gỗ đỏ. Khi hạt đen , loại gỗ trắng không tốt bằng loại gỗ đỏ. Vốn xưa kia , người Chứt , người Nguồn Minh Hóa sống trong rừng già , đói thì ăn bồi với ốc đực , khát thì uống nước suối nước khe , đau ốm thì hái lá rừng , đào rễ cây rừng xung quanh làm thuốc.
Ấy vậy nhưng hầu hết đều mạnh giỏi và sống thọ hơn so với người miền xuôi. Quá khứ , người Chứt , người Nguồn xem cây cỏ máu là cây thuốc bí truyền , họ chỉ hái về đủ dùng và không bao giờ tiết lậu cho người ngoài. Nhưng thời nay , do nhiều lý do , cốt tử là lý do kinh tế nên họ đã bắt đầu hái về bán ở các phiên chợ ở thị trấn Quy Đạt. Sau khi hái cỏ máu về , họ thường cắt khúc dài cỡ 40 đến 50 phân rồi đem bỏ vào hầm đất hầm ( đốt ) như đốt than cho đến khi vỏ cây cháy sém , nhựa cây đủ độ chín thì lấy ra treo lên giàn bếp để dùng dần. Đây là bí quyết xử lý để tạo nên phương thuốc cỏ máu. Bởi vì cỏ máu tươi hái về dùng ngay sẽ không có tác dụng , trái lại , nếu hầm ( đốt cháy ) quá lửa cũng sẽ làm mất hết dược liệu của nó.
Đúng như tên gọi , cỏ máu có tác dụng Ấy là bổ máu , an thần , ăn Vừa miệng , Ngủ say giấc. Người Chứt , người Nguồn Minh Hóa thường sử dụng cỏ máu để bếp núc cho sản phụ uống sau khi sinh. Thường sau khi sinh , trong vòng ba ngày , sản phụ sẽ được cho uống một loại nước được sắc từ rễ cây cỏ tan ( là một loại cây rừng nhỏ như cây lấu mọc trong rừng già Minh Hóa ) để xổ cho sạch khí thừa huyết hư Ra khỏi cửa. Đến ngày thứ tư , sản phụ sẽ bắt đầu được cho uống nước sắc từ cây cỏ máu để bồi bổ khí huyết. Cách sắc cây cỏ máu để dùng cũng khá đơn giản. Lấy khúc cỏ máu treo trên giàn bếp xuống. Rửa sạch bồ hóng rồi dùng rựa đẽo nhỏ thành vỏ bào. Đem bỏ đủ lượng cỏ máu vừa đẽo ra vào nồi sắc lên , hàng ngày uống thay cho nước chè , nước thuốc vối. Không chỉ sản phụ mới dùng được loại thuốc này mà ngay cả người thông thường , nam phụ lão ấu gì cũng dùng tốt cả.
